มีนามเดิมว่า พรหมินทร์ (หลักฐานบางแหล่งว่า พรหมปัญญา) เกิดเมื่อพุทธศักราช 2345 ปีจอ หรือปีเต่าเส็ด จุลศักราช 1164 ตามระบบปีล้านนา ที่บ้านสันกลาง ในตรอกตรงข้ามกับวัดดำรงธรรม (วัดไทยใต้) เป็นบุตรของเจ้าแสนเมืองมา ขุนนางผู้ใหญ่ในตระกูลเจ้าเจ็ดตน มีหน้าที่รักษากุญแจคลังหลวงของนครลำปาง มารดาชื่อนางจันทร์เป็ง (จันทร์เพ็ง) มีน้องชายร่วมมารดาเดียวกันชื่อบุญยงหรือบุญโยง มารดาถึงแก่กรรมตั้งแต่พรหมินทร์ยังเด็กอยู่ อ่านเพิ่มเติม.......
ในสมัยนั้นเมื่อชาวอินเดียจะเดินเรือมายังประเทศไทย ขึ้นฝั่งที่พม่า แล้วจึงเดินทางต่อมายังแผ่นดินไทย ซึ่งมักประสบปัญหาที่พักระหว่างทาง ท่าวารียามได้ปรึกษากับชาวอินเดียทั้งหลายที่ทำการค้าในจังหวัดลำปาง ว่าควรจะสร้างวัดเพื่อจะได้มีที่สำหรับปฏิบัติธรรม และที่พักแกคนเดินทางชาวอินเดีย เมื่อทุกคนเห็นชอบ ในปี พ.ศ. 2476 ท่านวารียามจึงสร้างวัด พร้อมถวายที่ดินส่วนตัว มอบให้แก่วัดซิกข์ อ่านต่อ
พิธีส่งเคราะห์หรือสะเดาะเคราะห์
ชุมชนศรีเกิดเป็นชุมชนเก่าแก่ ได้มีการอนุรักษ์ประเพณีดั้งเดิมสืบทอดกันมาตั้งแต่สมัยปู่ ย่า ตา ยาย มาแล้วสืบต่อกันมาจนถึงสมัยปัจจุบันก็ยังมีประเพณีนี้อยู่ ตามความเชื่อของของคนโบราณว่าถ้าได้ทำแล้วจะทำไห้อยู่ดีมีความสุขมีกำลังใจกำลังกาย พ้นเคราะห์ ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บและพ้นภัยอันตรายต่างๆ ซึ่งประเพณีใหญ่ที่สำคัญทำประจำทุกปี (จะทำ3พิธี) ในวันเดียวกันคือ“วันปากปี๋”(ตรงกับวันที่ 16 เมษายน) ปี๋ใหม่เมือง อ่านต่อ
รถยนต์พระราชทานพาหนะ รับเสด็จจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ 9 , สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ และพระบรมวงศานุวงศ์ ขณะนี้จอดไว้ที่สำนักองค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ ภาคเหนือตอนบน ต.เวียงเหนือ อ.เมืองลำปาง จ.ลำปาง อ่านเพิ่มเติ่ม
วิถีชาวพุทธชุมชนอยู่ที่ใดก็สร้างวัดเป็นศาสนสถานเพื่อปฏิบัติศาสนกิจควบคู่กันไปเสมอ เมื่อมีการอพยพผู้คนจากบ้านเมืองเดิมรวมทั้งการนิมนต์พระภิกษุสามเณรร่วมขบวนมาด้วยในคราวนั้นพระผู้ใหญ่ที่นำพระเณรมาด้วยคือครูบากุมารแม้นจะไม่มีหลักฐานชัดเจนก็ยังเชื่อว่าท่านก็คงมีเชื้อสายของเจ้าฟ้าเมืองเชียงรายเป็นแน่ อ่านเพิ่มเติม
วัดศรีเกิด ตั้งอยู่เลขที่ ๓๘ ถนนศรีเกิด บ้านศรีเกิด ตำบลหัวเวียง อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง วัดศรีเกิดสร้างเมื่อใดยังไม่มีหลักฐานปรากฏแต่ค้นพบคัมภีร์โบราณของวัดศรีเกิด ชื่อว่า"ธรรมมูลละกัณฑ์ไตร" พระไตรปิฎกได้จารึกไว้ว่าสามเณรตราวิละได้มาปฏิบัติครูบาวัดศรีเกิดเมื่อปี พ.ศ.๒๓๐๕ จึงสันนิษฐานว่าวัดศรีเกิดสร้างเมื่อประมาณก่อนปี พ.ศ.๒๓๐๕ และในคัมภีร์โบราณได้บันทึกไว้อีกว่าวัดศรีเกิดสร้างร่วมสมัยกับ วัดเชียงรายซึ่งวัดเชียงรายสร้างประมาณปี พ.ศ.๒๒๐๐ เดิมชื่อวัด “วัดศรีเกิดแก้วหัวเวียงจัย” แต่ชาวบ้านเรียกกันสั้นๆว่าวัดศรีเกิด ต่อมาชื่อวัดก็เหลือแค่“วัดศรีเกิด”จนถึงปัจจุบัน
วัดศรีเกิด มีพระพุทธรูปที่สำคัญและมีประวัติที่น่าสนใจน่าศึกษามาก ๒ องค์ อ่านต่อ
วันสวนดอกแห่งเมืองลำปางเป็นวัดในสังกัดมหานิกายตั้งอยู่กลางเมืองห่างจากห้าแยกหอนาฬิกาไปตามถนนบุญวาทย์ (ถนน ๙ มิถุนาเดิมหรือชื่อเรียกขานของคนลำปางสมัยก่อน ๘๐ปีที่แล้วว่าถนนสายกลาง) เส้นทางเข้าตัวเมืองหรือที่ชาวบ้านเรียกติดปากว่า”ในเวียง” ราว ๑ กิโลเมตร พื้นที่วัดตั้งอยู่ริมถนนบนเนื้อที่ ๒ไร่๓งาน จากประวัติความเป็นมาวัดสวนดอกจัดสร้างขึ้นในปี พ.ศ. ๒๒๕๙ และได้รับวิสุงคามสีมาเมื่อวันที่ ๔ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๖๔ ถือเป็นวัดที่สร้างขึ้นในช่วงต่อระหว่างเมืองลำปางปลายยุค ๒ ใกล้ต้นยุคที่ ๓ ซึ่งปรากฏอยู่ในแผนที่กำแพงเมืองเก่ายุคที่ ๓ มีประตูเมืองสวนดอกอยู่ระหว่างประตูเมืองเชียงรายกับประตูชัย จากคำบอกเล่าของท่านเจ้าอาวาสองค์ปัจจุบัน (พระครูสิริธรรมวิภัชซึ่งดำรงค์ตำแหน่งเจ้าคณะตำบลสวนดอกอีกตำแหน่ง ) ว่า วัดสวนดอกนั้นเป็นวัดราษฎร์ที่ศรัทธาชาวบ้านซึ่งมีทั้งชาวไทยพื้นเมือง (คนเมือง) และชาวพม่า (ม่าน)ที่ทำมาหากินอยู่ในระแวกริมน้ำวังร่วมใจกันสร้างขึ้น เดิมตัววิหารวัดสร้างด้วยไม้ทั้งหลังและเนื่องจากบริเวณวัดจะมีต้นไม้ใหญ่ ว่าน สมุนไพรและมีสวนดอกไม้นานาชนิดเต็มไปหมดเวลาพี่น้องชาวบ้านมาทำบุญที่วัดก็จะเด็ดดอกไม้ในวัดนั่นแหละมาบูชาพระจึงเป็นที่มาของชื่อ “วัดสวนดอก”
วัดสวนดอกมีส่วนเกี่ยวพันกันเจ้าผู้ครองนครลำปางองค์สุดท้ายคือเจ้าพ่อบุญวาทย์วงษ์มานิตด้วยพระองค์ท่านได้มาบวชเรียนและจำพรรษาอยู่ที่วัดแห่งนี้ในสมัยที่พระอธิการปัญญาวงศ์เป็นเจ้าอาวาส แม้จำเป็นวันขนาดไม่ใหญ่โตมากนักก็เป็นวัดเก่าของเมืองลำปางแห่งหนึ่งกลางใจเมืองและมีส่วนส่งเสริมการศึกษาตั้งแต่การเปิดโรงเรียนราษฎร์ให้การศึกษาระดับประถมศึกษาคู่มากับโรงเรียนวิสุทธิวิทยากรของวัดเชียงรายซึ่งภายหลังมอบให้เทศบาลดำเนินการต่อเป็นโรงเรียนเทศบาล ๔ในปัจจุบัน แม้กระนั้นยังมีส่วนส่งเสริมการศึกษาของพระสงฆ์คู่มากับวัดเชียงรายโดยเปิดโรงเรียนปริยัติธรรมบริการเปิดสอนแก่พระเณรตราบจนปัจจุบัน น่าเสียดายที่วิหารเรือนไม้หลังเดิมรวมทั้งกุฏิภายในวัดถูกเพลิงไหม้ครั้งใหญ่เอกสารและหลักฐานสำคัญต่างๆก็มอดไหม้ไปในกองเพลงในสมัยของท่านอธิการศรีวงศ์เป็นเจ้าอาวาส ซึ่งเป็นเรื่องน่าเสียดายที่ทำให้หลักฐานและร่องรอยประวัติศาสตร์น่ารู้ในชุมชนบางส่วนขาดหายไปคงเหลือแต่คำบอกเล่าและหลักฐานข้างเคียงจากวัดอื่นๆที่เกี่ยวข้องหรืออาจหลงเหลือจากศรัทธารุ่นเก่าๆและลูกหลานที่พอจะมีหลงเหลือท้าทายให้เราๆท่านๆได้สืบค้นเพื่อเพิ่มหลักฐานการเรียนรู้และสืบทอดสู่อนุชนรุ่นหลังต่อไป
หากท่านเดินทางจากหอนาฬิกาบริเวณห้าแยกไปตามถนนบ้านเชียงรายผ่านวัดเชียงรายถึงสามแยกริมน้ำวังแล้วเลี้ยวซ้ายตามริมน้ำบนถนนทิพย์ช้าง ( ถนนวังซ้ายเดิม) ราว ๕๐๐ เมตรจะพบวัดสิงห์ชัยอยู่ริมทาง ด้านหน้าวัดอาจดูแคบไปนิดเพราะหน้ารั้ววัดด้านขวามือจะมีร้านค้าห้องแถวขวางอยู่บริเวณหน้ารั้ววัดด้านซ้ายมือจะปรากฏอนุสาวรีย์พระญาพรหมโวหารตั้งอยู่บนแท่นทรงสี่เหลี่ยมในท่านั่งชันเขาเขียนหนังสือ นี่ถือเป็นจุดสำคัญที่นำชื่อเสียงมาสู่วัดสิงห์ชัยและเป็นที่มาของการพาท่านมาแวะเยี่ยมวัดสิงห์ชัยแห่งนี่ครับ
นับเป็นโอกาสดีมากที่ได้พบกันท่านเจ้าอาวาสวัดสิงห์ชัย ( พระครูพิบูลสมณธรรม ) และได้พูดคุยสอบถามทั้งเรื่องของความเป็นมาของวัดและศิษย์ก้นกุฏิอย่างพระญาพรหมโวหาร
( หนานพรหมินทร์ ) เด็กบ้านสิงห์ชัยผู้ได้รับยกย่องจากคนเมืองลำปางและล้านนาว่าเป็นกวีเอกแห่งล้านนา กวีร่วมสมัยกับพระยาสุนทรโวหารหรือสุนทรภู่ผู้โด่งดังแห่งเมืองสยาม แม้ท่านเจ้าอาวาสจะคุยถึงพระญาพรหมโวหารและพูดถึงความตั้งใจในการร่วมกันสร้างอนุสาวรีย์เพื่อเป็นเกียรติแก่ท่านพร้อมมอบหนังสืออนุสรณ์เพื่อแจกแก่ผู้ร่วมงานในวันเปิดอนุสาวรีย์ฯพระญาพรหมโวหารเมื่อวันที่ ๒ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๑ แต่คงขอยังไปพูดถึงพระญาพรหมโวหารในโอกาสต่อไปคงขอใช้เนื้อที่นี้ให้ตรงตามหัวเรื่องคือรู้จักรวัดสิงห์ชัยก่อนนะครับ
จากคำบอกเล่าของหลวงพ่อท่านเจ้าอาวาสองค์ปัจจุบันและในหนังสืออนุสรณ์ฯที่กล่าวไว้แล้ว ก็ต้องขอขอบคุณผู้เขียนเรื่องราวที่เชี่ยวลึกกับประวัติศาสตร์เมืองลำปาง อ.มงคล ถูกนึกที่ให้รายละเอียดมากมายและครอบคลุมประวัติฯเมืองลำปางอย่างละเอียดรวมถึงการเชื่อมโยงเกี่ยวกับพุทธศาสนาที่เข้ามามีบทบาทสำคัญในลำปางทั้ง ๓ ยุค
วัดสิงห์ชัย เดิมมีปรากฏอยู่หลายชื่อที่เริ่มปรากฏเริ่มแรกชื่อวัดป่าแภกจากหลักฐานเดิมเชื่อว่าเป็นวัดอรัญวาสี มีปรากฏชื่อตั้งแต่สมัยอาณาจักรล้านนาที่กล่าวถึงพุทธศาสนาสายเถรวาทโดนเฉพาะการเผยแพร่ศาสนาสายเถระวาทลัทธิลังกาวงศ์รุ่นที่ ๒ พระเจ้าติโลกราชกษัตริย์องค์ ที่๑๑ แห่งราชวงศ์เม็งรายมาเผยแพร่และสร้างวัดป่าแดดที่เชียงใหม่เป็นศูย์กลางในปี พ.ศ. ๑๙๘๕ แต่ก็ไม่ได้รับความนิยมมากนักกลับมาเผยแพร่มากในนครลำปางในสมัยของเจ้าหมื่นแก้วนคร ( เจ้าหมื่นหาญแต่ท้อง )ในปี พ.ศ. ๑๙๙๒ ชื่อวัดป่าแภกจึงเริ่มเริ่มขึ้นใกล้ริมน้ำวังโดยมีวัดแสงเมืองมาเป็นศูนย์กลาง และเมื่อถึงช่วงกรุงรัตนโกสินทร์ช่วงต้นที่เมืองล้านนาร่วมกับกรุงเทพฯขับไล่อิทธิพลพม่า การรวบรวมผู้คนหัวเมืองล้านนาเกิดการอพยมเคลื่อนย้ายชาวเชียงราย เชียงแสน เมืองพะเยา เมืองสาด เมืองฝางเข้ามารวมกัน จึงมีชาวเชียงรายบางส่วนเข้ามาสมทบในย่านที่ชาวเชียงรายเข้าสร้างบ้านและวัดบริเวณตอนทิศใต้ฝั่งซ้ายของแม่น้ำวังแต่เนื่องจากภายในกำแพงเมืองยุคที่ ๓ บริเวณวัดเชียงรายและบ้านเชียงรายมีผู้คนอยู่แล้วชาวเชียงรายที่มาสมทบในรอบหลัง ราวพ.ศ.๒๓๖๗ จึงต้องไปอยู่นอกกำแพงบริเวณวัดป่าแภก
กลายเป็นบริเวณนั้นคนเชียงรายเรียกจะกันว่ากันว่าวัดเชียงรายเหนือหมายถึงวัดเชียงรายเดิมและวัดเชียงรายใต้ก็คือวัดป่าแภกบริเวณอกกำแพงวัดนั่นเอง และบริเวณแถบนี้ในนครลำปางยุค ๓ จะเรียกว่า ปลายเวียงด้านใต้ คนละฟากกันหัวเวียงด้านเหนือ วัดป่าแภกที่มีชุมชนใหม่ของคนเชียงรายที่หนาแน่นขึ้นการดูแลทำนุบำรุงศาสนาก็ดีขึ้นตามลำดับแม้กระนั้นชื่อวัดก็ยังคงเดินจนกระทั่ง ลุถึงปี พ.ศ. ๒๔๔๒ เมื่อเจ้าพ่อบุญวาทย์วงศ์มานิตมาบูรณะวิหารวัดขึ้นมาใหฒ่จึงได้ทรงตั้งชื่อใหม่ว่า “ วัดสิงห์ชัย”จวบจนปัจจุบัน
วัดสิงห์ชัย ( วัดป่าแภก ) เท่าที่มีหลักฐานรายชื่อเจ้าอาวาสจากอดีตจนถึงปัจจุบันมีดังนี้
๑) พ.ศ. ๒๓๓๔ - ๒๓๗๑ ครูบาเจ้าอุปปละ ( ครูบาเจ้าอุปนันโทเถระ ) ผู้มีบทบาทสำคัญในการส่งเสิมการศึกษาเล่าเรียนแก่พระญาพรหมโวหาร
๒) พ.ศ. ๒๓๗๑ - ๒๔๓๔ ครูบาเจ้าชินาวังสะ ( ครูบาเจ้าชินาลังกา )
๓) พ.ศ. ๒๔๓๔ -๒๔๓๕ ครูบาเจ้าศิวิไชย
๔) พ.ศ. ๒๔๓๕ - ๒๔๗๓ ครูบาปัญญา หรือญาวิไชยภิกขุ ( พระครูรักขิตคุณ )
๕) พ.ศ. ๒๔๗๓ - ๒๕๐๑ พระครูมณีวรรณศิริปัญโญ
๖) พ.ศ. ๒๕๐๑ พระกาวิไชย
๗) พ.ศ. ๒๕๐๒ พระครูถาวรกิจโกศล
๘) พ.ศ. ๒๕๐๒ - ๒๕๓๒ พระครูศรีปริยัติกิติ์
๙) พ.ศ. ๒๕๓๒ - ปัจจุบัน
ปัจจุบันวัดสิงห์ชัยเป็นวันในสังกัดมหานิกาย ถือว่าเป็นวันอยู่กลางชุมชนได้พัฒนากิจการคณะสงฆ์ด้วยดีเสมอมาและมีความตั้งใจที่จะให้ผู้คนชาวล้านนาได้รู้จักและเชิดชูเกียรติแก่พระญาพรหมโวหารอันถือว่าเป็นเลือดเนื้อเชื้อไขของคนบ้านสิงห์ชัยเป็นเด็กลำปางและที่สำคัญยังเป็นกวีเอกของล้านนาที่มีส่วยส่งเสริมการรังสรรค์วรรณกรรมด้านกวีนิพนธ์และจรรโลงอักขระอักษรล้านนาเพื่อฟื้นฟูสิ่งดีงามในอดีตให้ชนรุ่นหลังได้รำลึกถึงรากเง่าของภาษาล้านนาให้อยู่คู่กับเมืองล้านนาและหมู่เฮาชาวคนเมืองคู่กับเมืองไทยสืบไป แล้วคอยพบกับประวัติและผลงานของพระญาพรหมโวหารกวีเอกแห่งล้านนาชาวนครลำปางหนาต่อไปนะครับ
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
เมื่อมาเยือนลำปางท่านคงไม่พลาดนั่งรถม้าลำปาง ถ่ายรูปรถม้ากับหอนาฬิกาบริเวณห้าแยกหอนาฬิกาที่คนลำปางดั้งเดิมเรียกห้าแยกเชียงรายที่มีถนนห้าสายมาบรรจุกันและห่างจากจุดนี้ไป 500 เมตรเป็นที่ตั้งของวัดหลวงเชียงรายในระแวงนี้ชื่อว่า ”บ้านเชียงราย” ท่านคงสงสัยแล้วซินะว่าทำไมจึงเป็นบ้านเชียงรายในเมืองลำปาง อ่านเพิ่มเติม
บนเส้นทางนักอนุรักษ์ เพื่อพิทักษ์สมบัติทางวัฒนธรรมของแผ่นดิน และนี่คืออีกหน้าประวัติศาสตร์ ปราชญ์แห่งลานนา เขลางค์นคร นาม อาจารย์ศักดิ์ ส. ...
